Çelemli Beldesi'nin kuruluş öyküsü, 1877-1878 Türk-Rus Savaşı sonrası Anadolu ve Trakya'da Balkan Türkleri'nin kurduğu binlerce köy, belde ve mahallenin kuruluş öyküleri ile pek çok paralellik, benzerlik göstermektedir.
Adana Yüreğir Çelemli Köyü Resimleri
18
28
El sanatları ağırlıklı olan bu mesleklerin veya birikimlerin en bilinenleri demircilik-metal işleme-bıçakçılık, marangozluk-ağaç işleri-tarım aletleri üretimi, ağızlık-pipo yapımı, Deliormanlı Balkan Türklerine özgü inşaatçılık (kil tuğla ve hafif ahşap malzemeden, beyaz sıvalı, yazla adı verilen verandalı, her odada ayrı banyolu (hamamlıklı), ez az 3 odalı, dışarıda özel toprak fırını olan, dayanıklı ve izolasyonlu ev yapımı), yastık-yorgan üretimi ve süslemeleri, çorap-patik üretimi, terzilik, dantel-örgü-iğne oyası, bahçe-çiçek düzenlemeleri, çiçek yetiştiriciliği, tohumculuk ve diğer bazı zanaatlardır.
38
Çelemli Beldesi merkezinde yer alan çarşıda belde halkının ve ziyaretçilerinin gereksinimlerine yönelik olarak hizmet veren, gıda ve tüketim malzemeleri ağırlıklı ticaret yapan dükkanlar, işyerleri ile, zanaatkarlar mevcuttur. Çelemli kökenli olup beldelerine sıkça ziyarette bulunan çok sayıda esnaf, çalışan, çeşitli kademelerde devlet memurları(öğretmen, asker, polis, idareci, bürokrat vd.), sanatçı, akademisyen ve hekimler beldeye önemli ekonomik girdi sağlamaktadır.
48
Tarım ürünleri arasında buğday, mısır, karpuz, Çelemli beldesine ismini veren lahana (eski dilde kelem), pamuk, zeytin, badem ile, çeşitli sebze ve meyveler sayılabilir. Son yıllarda zeytin yetiştiriciliğine ilgi artmaktadır. Büyükbaş hayvancılığa bağlı olarak beldede önemli miktarda süt üretimi mevcuttur.
58
Yaşayanlar Deliorman kökenli Balkan Türkleri'nden oldukları için Deliorman yöresine ve Balkan Türkleri'ne özgü gelenek ve görenekleri vardır. Belde halkı Balkan Türk kültürüne çok bağlıdır. Balkanlar'da kullanılagelmiş Oğuz Türkçesi'nin en yaygın formu olan Deliorman ağzı oldukça korunmuş bir şekilde konuşulur[1].
68
Yöresel yemeklerinden en bilinenleri; dızmana, akıtma, karıştırma, keşkek, yoğurtlu /yu:rtlu/ pide, ateş/atej/ pidesi, muhacir /macır/ somunu, fodla (ekmeği), mayasız ekmek (çörek), hamur şeklinde tarhana /tarana/, bayram kolacı, kartalaç, kaçamak, erişte, popara, labada, fasülye /fasle/ aşı, yoğurtlu biber /yu:rtlu bübe:/ olup daha çok sütlü-yoğurtlu-peynirli hamur işleri ve sebze-baklagil yemekleri ağırlıklıdır[2]. Ancak et ürünlerinden özellikle geleneksel Çelemli et sucuğu çok meşhurdur. Çok çeşitli turşu türleri (lahana, biber, biber dolgulu patlıcan/balcan turşusu gibi), dut pekmezi, özel incir reçeli (incirli macun /macın/) Çelemli Balkan Türkleri'nin kışa hazırlık için yaptıkları dayanıklı gıda mamullerinden bazılarıdır.
78
Tatlı olarak sütlü kabak tatlısı, incir reçeli (incirli macın), kış aylarında keten helvası, lokma tatlısı, bayramlarda ise oklava çekmesi, ev baklavası sıkça yapılır. Nar ekşisi, şeker ve suyla yapılan ve yaz aylarında çokça tüketilen Çelemli'ye özgü içeceğe "soğukluk" adı verilir (bu serinletici içecek, günümüzde Deliorman Türkleri tarafından başka meyve ve şekerli ürünlerle de yapılabilmektedir).
88
Yeni binası içinde faaliyet gösteren Çelemli İlköğretim okulu, Belediye binası, aile hekiminin hasta kabul ettiği bir sağlık ocağı vardır. Su şebekesi ve kanalizasyon mevcuttur. PTT santrali yoktur. Çelemli deresi üzerine kurulu büyük bir sulama göleti mevcuttur.