Köy ismini Roma ve Bizans döneminde garnizon olarak kullanılan yukarı kale köyde bulunan kaleden almaktadır.Kalenin bulunduğu kayalık üzerinde üç göz adıyla bilinen yapay bir mağara vardır.Yine yukarı köyde kiliseden dönüştürülmüş bir cami, hamam,yatır, yunak ve çeşmeler vardır.Yanik cami ve kilise adlı bölgelerde ise eskiden cami ve kilisenin olduğu sanılmaktadır. Köyde kadı mezarının bulunması Osmanlı döneminde köyün önemli bir yerleşim alanı olduğunun kanıtıdır.Köyde yakın geçmişe kadar medrese kültürü yaşayabilmiştir.Yeni Kaleköy ise Tokat-Amasya karayolu kenarına kurulmuş olup eski ipek yolu güzergahında olması nedeniyle çavuşhanı ve hanyeri gibi geçmişte hanların olduğu bir bölgedir. Ambar Taş, Kuş Kayası, Çavaşyeri, Palankaya gibi bölgelerin eskiden yerleşim alanı olduğu tahmin edilmektedir.

Köyde birçok gelenek yaşatılmaktadır. Düğünlerde erkekler kadın kılığına girerek evlerden yiyecek alırlar. Düğünlerde kümeslerden yapılan hırsızlığa kimse ses çıkarmamaktadır. Her yıl 23 Nisanda Keşkek festivali düzenlenmektedir.Fırınlarda çömlekte pişirilen keşkekle birlikte konuklara yağlı denilen yöresel yiyecek ikram edilir.gençler düğün kurulurken simsim ateşini yakar bu ateş düğün bitene kadar sürer düğünlerde sabun vurma gibi edetlerde vardır köy halkı çok sevecendir bir parça ekmeğini paylaşır seninle ve herkesin o doğal harika yerlerini görmelelerini isteriz köy muhtarı Mesut BERBER'in evinde 365 gün 24 saat misafir olabilirsiniz.

Amasya merkezine 30 km uzaklıktadır.Çevresi tepelerle çevrili olmakla birlikte düz bir alana kurulmuştur.Köyün tam ortasındam geçen deli çay dışında karabayalık deresi, tilkilon deresi, taşlı dere , ulu dere vb. birçok dere bulunmaktadır. Bu dereler yazın kurumaktadırlar. Köyün kuzeyinde yer alan , çamlı tepe gibi alanlardaki orman daha gürbüz olup, köyün güneyinde yer alan bitki örtüsü daha cılızdır. Köyün denizden yüksekliği yaklaşık 650 metre olup, köyde geçiş iklimi hüküm sürmektedir.Özellikle yaz aylarında yaşanan kuraklık köyulüyü olumsuz etkilemektedir.

Köyün iklimi, Karadeniz iklimi etki alanı içerisindedir. Ancak tüm orta karadeniz bölümü gibi geçiş ikliminin etkileri belirgindir.yazları sıcaklı +40 kışlaı ise -10 derece olabilmektedir.iklimi sayesinde doğal ortamda beyaz ve lırmızı laleler yetişmektedir.ayrıca amasya elması (misket)köyde yetişebilmektedir.

Köyde ilköğretim okulu ve anaokulu vardır. Köyün hem içme suyu şebekesi şebekesi hem de kanalizasyonu vardır. PTT şubesi yoktur ancak PTT acentesi vardır. Sağlık ocağı yoktur ancak sağlık evi vardır. Köye ulaşımı sağlayan yol asfalt olup köyde elektrik ve sabit telefon vardır.Köy Tokat yolu üzerinde olmasından dolayı ulaşım sıkıntısı yoktur.Köyde 2si aşağı 2si yukarı köyde olmaz üzere 4 cami 2 imam vardır.