Elazığ' da meydana gelen 6.8 şiddetindeki depremin ardından Elazığ, Malatya, Diyarbakır, Adıyaman ve Kahramanmaraş’ta incelenen 16 bin 326 binadan 381’i yıkıldı. Sosyal medyada ve Tv lerde deprem izölatörleri en çok konuşulan konular arasında yer aldı. Deprem izölatörleri depremin şiddetini nasıl etkiliyor? Deprem İzölatörü Nedir? Deprem İzölatörlerinin Yararı Nedir?

Sismik izolatörler sayesinde 6,8’lik depremde en güvenli bina hangisiydi?

Elazığ'da meydana gelen 6.8 büyüklüğündeki depremden etkilenmeyen ve şehrin en güvenli yapısı sayılabilecek Elazığ Fethi Sekin Şehir Hastanesi, zemininde bulunan 872 deprem izolatörü sayesinde kesintisiz sağlık hizmeti verebildi.

Mimar Akyüz, 6.8 büyüklüğündeki depremin üst katlarda artçı gibi çok hafif hissedildiğini belirterek şu ifadeleri kullandı;

* Siz evinizde otururken 3.1 gibi artçı depremi nasıl hissediyorsanız, o gece 6.8 büyüklüğündeki deprem de hastane katlarında bu şekilde hissedilmiştir. Sismik izolatörler bu artçı depremleri yukarı yansıtmıyor. Artçı depremler ise çok küçük şiddette kaldığı için deprem sonrası meydana gelen yüzlerce artçı deprem hiç hissedilmedi. Her kolon üzerinde bir tane sismik izolatör var.

* 872 tane kolon var, izolatörlü. Bu izolatörler taşıtlarda stabilize yola girdikleri zaman arabanın sarsıntısını izole etmeye yarayan amortisörler gibi işliyor. 4 yöne doğru 50 santimetreye kadar salınım mesafesi var bu izolatörlerin. Yani bina zemini deprem sırasında 50 santimetreye kadar 4 yöne doğru salınım gösterebiliyor. Bu sayede de deprem sırasında yukarıdaki işleyişte hiçbir aksaklık olmuyor.

* O akşam ne bir elektrik kesintisi ne de mekanik sıkıntılar yaşanmadı. Sağlık hizmeti kesintisiz sürdürülebildi.

Sismik izolatör Nedir?

Sismik izolatör, yapıya gelen deprem, rüzgar vb. yüklerin azaltılmasına yarayan sistemdir. Sismik izolasyon sistemleri zemin ile yapının tabanı arasına esnek enerji sönümleyici elemanlar yerleştirerek zeminden yapıya aktarılan deprem kuvvetlerinin azaltılmasına; sismik enerji ve hareketlerini absorbe etmesine yardımcı olan araçlardır.

Sismik izolasyonu olmayan yapı kendi ağırlığının 1/10'u kadar yatay yük taşıyabilir. Eğer bu değerden daha fazla bir yük gelirse yapıda kalıcı deformasyonlar oluşur ve kolon-kiriş birleşim noktalarında kırılmalar başlar. Ancak sismik izolasyonu olan yapılar ise bu değerlerin çok üstüne çıkabilir. Çünkü sismik izolatörler gelen yatay yükü azaltır.

izolatör, deprem sırasında üzerindeki yapının sarkaç misali küçük salınımlar yapmasını sağlar. Oluşan dinamik sürtünme kuvveti ile izolatörün konkav geometrisi deprem enerjisinin sönümlenmesini sağlar. Sismik izolatörler deprem anında yapıya aktarılan dinamik kuvvetleri ve buna bağlı deplasmanları %80 – %90 oranında azaltmakta ve yapıyı deprem kuvvetlerine karşı izole etmektedir.

1921 yılında Amerikalı Mimar Frank Lyond Wright, Tokyo'daki Imperial Hotel'in temellerinde, taban izolasyon fikrini uygulayan ilk kişi olmuştur. 1969 yılında dünyada ilk kauçuk sismik izolasyonlu yapı, İsviçreli mühendisler tarafından Makedonya'nın Skobje şehrinde bir ilkokul binasında uygulanmıştır.

DEPREM İZOLATÖR SİSTEMİNİN YARARLARI

Yüksek düzeyde can güvenliği

Aynı oranda minimum düzeyde bakım gerekliliği

Araştırma ve geliştirmeye ait projelerin korunması

Yapıda bulunan mimari ve taşıyıcı elemanlarda minimum hasar

Şiddetli deprem sonrasında hemen kullanım olanağı

Köprü ve viyadükler de hasar görmeksizin kullanımına devam edilmesi

Ulaşım yapılarında devam eden süreklilik

Yapı içerisinde yer alan eşya ve cihazların korunması

(AFAD) yapılan yazılı açıklamada şöyle denildi:

– 45 kişinin sağ kurtarıldığı arama kurtarma çalışmaları, enkaz altındaki son vatandaşımıza da ulaşılmasıyla tamamlanmıştır. Deprem nedeniyle 41 vatandaşımız hayatını kaybetmiştir.