Peygamber Efendimiz (sav) Yunus (as)' ın babasını Metta olarak vermiştir. Bünyamin neslinden olduğu da söylenen Hz. Yunus (as)' ın adı İncil' de Jonah veya Yonah olarak geçer. Asurluların başkenti Ninova şehrine peygamber olarak gönderilmiştir.

Irak' ta Musul kentinin tam karşısında Dicle nehrinin doğu yakasında bulunan bu şehir, onun zamanında Asur medeniyetinin ihtişamını temsil ediyordu. Günümüze ulaşan çok geniş bir alana yayılmış bulunan kalıntıları dahi, bu ihtişamı göstermeye yeter. Bugün orada Hz. Yunus (as) a ait nisbet edilen bir tepe bulunmaktadır.

Putlara tapan Ninova halkı, günah ve isyanlara boğulmuş, aralarında her türlü kötülük yayılmıştı. Allah Teala, onlara doğru yolu göstermek için, Yunus peygamberi gönderdi. Rivateye göre Yunus (as)' ın 33 yıl tebliğine rağmen davetini Ninovalılar bir türlü kabul etmedi.

Ninovalıların bu inadı üzerinme alametlere bakarak müşriklere 3 gün sonra başlarına büyük bir azabın geleceğini haber vererek henüz hicrete izin verilmemiş olduğu halde onlardan ayrıldı. Onun bu kızgınlığı şüphesiz ki, Allah rızasına yönelik olup, dinin haysiyet ve şerefini korumak arzusundan idi.

HZ YUNUS' UN KAVMİNDEN AYRILIŞI

Hz. Yunus (as) kavmine kızgın şekilde limana gitmiş ve haddinden fazla yolcu lan ve hareket etmek üzere olan bir gemiye binmişti. Gemi fazla yük almış ve batma tehlikesi geçirince denize atılacakları belirlemek için çekilen kurada Yunus (as)' ın da ismi çıkmıştı. Ve hemen denize atılmıştı. İşte bu esnada onu büyük bir balık yutuverdi. Hz. Yunus (as) balığın karnında zifiri karanlık bir ortamda hala hayatta olduğunu farkettiği esnada, bütün bunların işlediği hatalar yüzünden başına geldiğini de anladı. Kendisini affetmesi için hemen Allah' a sığındı ve kendisini karanlıklardan kurtarmasını istedi.

HZ . YUNUS DUASI

"Ey rabbim! Senden başka ilah yoktur. Sen her türlü noksanlıklardan uzaksın. Bana gelince kendime zulmetmiş bulunuyorum. Şimdi ise pişman olup tövbe ettim. Bu sıkıntıyı benden gider."

Zünnûn’u da (Yûnus) zikret! Hani öfkeli bir halde geçip gitmiş, bizim kudretimizin kendisine yetmeyeceğini zannetmişti. Sonunda karanlıklar içinde, "Senden başka hiçbir tanrı yoktur. Seni tenzih ederim. Gerçekten ben kötü işler yapmışım!" diyerek yalvardı.

Bunun üzerine duasını kabul ettik ve onu sıkıntıdan kurtardık. İşte biz iman etmiş olanları böyle kurtarırız.

YUNUS (AS) KURTULUŞ SEBEBİ: ZİKİR, TESBİH VE DUA

Yunus (as)' ın balığın karnında iken ettiği dua sonrası Cenab-ı Hakk balığa onu sahile bırakmasını emretmişti. Ayetlerde bildirildiği üzere Yunus (as) çok ibadet edenlerden ve Allah' ı çok zikredenlerden olmasaydı, balığın karnından kurtulması mümkün olmayacaktı.

Sahile çıkıp sağlığına kavuştuktan sonra Yunus (as) tekrar kavmini davet için Ninovaya gönderildi. Kavminin yanına gelen Yunus (as) tahmin edemeyeceği sevindirici bir durumla karşılaştı. Çünkü küfürde inatları devam eden Yüzbini aşkın nüfusuyla Ninovalılar onun yokluğunda yaklaşan felaket ve olaylardan ders almışlar Yunus (as) dönmeden peygamberliğini kabul etmişlerdi.

Kuran-ı Kerim Saffat Suresinde bu olayı şöyle anlatır.

Kuşkusuz Yûnus da elçilerimizdendi. Vaktiyle o, yüklü bir tekneyle ülkesinden kaçmıştı. Kur’aya girdi ve kaybedenlerden oldu. Kendisini balık (balina) ağzına aldı. Doğrusu o (bundan önce) kınanacak bir iş yapmıştı. Eğer o, Allah’ın şanını yüceltenlerden olmasaydı kıyamete kadar balığın karnında kalacaktı. Sağlığı bozulmuş olarak onun ıssız bir kıyıya bırakılmasını sağladık; Üstüne (gölge yapması için) kabak türünden bir bitki bitirdik. Bir defa daha onu yüz bin ya da daha fazla kişiye elçi olarak gönderdik.  Bu defa onlar iman ettiler, biz de kendilerini belirli bir vakte kadar nimetlerimizle yaşattık.

YUNUS (AS)' IN KAVMİNİN İMANI

Ninovalılar Yunus (as)'ın kendilerinden ayrılmasından sonra onun kendilerini tehdit etmiş olduğu azabın alametlerini görmeye başlayınca Yunus (as)' ın peygamberliğini kabul edip gelen azabı kaldırmaları için Allah' a yalvardılar. Cenabı Allah ilk defa bir kavmin yeis halindeki bu iamının kabul etti. Bu nedenle Yunus (as) ın duası ve kavminin tövbesi oldukça önemlidir. Bu Kuran-ı Kerimde şu şekilde anlatılır.

Keşke (o helâk edilen beldelerden) bir belde halkı iman edip de imanı kendisine yarar sağlasaydı! Ama Yûnus’un kavmi hariç. Nitekim onlar iman edince dünya hayatındaki zillet azabını üstlerinden kaldırmış ve kendilerine belirli bir süreye kadar yaşama imkânı vermiştik.

YUNUS KISSASINDAN ÇIKARILACAK MESAJLAR

1- Sıkıntı Anında Allah' a Sığınma

Mü'minlerin, Hz. Yunus (as) gibi, darlık, sıkıntı anında Allah' a sığınması, aczini ve noksanlığını arz ederek O'ndan sıkıntının giderilmesini istemesi lazımdır.

Rasulullah (sav), Hz Yunus (as)' ın bu duasıyla ilgili olarak şöyle buyurmuştur:

"Herhangi bir müslüman, herhangi bir hususta Yunus'un bu duasıyla Allah' a alvarırsa, duası mutlaka kabul olunur."

2- Davet Yolunda Sabır

Yunus kıssasından çıkarılan önemli diğer bir mesaj, tebliğ vazifesini yürütürken, çeşitli güçlüklere katlanmanın ve bu uğurda sabır zırhına bürünmenin şart oluşudur. Yunus (as)' ın bu durumu hatırlatılarak Rasulullah (sav) e onun gibi aceleci olmaması emredilmiştir.